Sedef Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Sedef Hastalığı Nedir ve Sedef Hastalığı Belirtileri Nelerdir? Sedef hastalığı, deri üzerinde sedef beyazı renkte pullanmaların görüldüğü kırmızı plaklar biçiminde meydana gelir. Derinin üst katmanı aşırı bir şekilde ve kalınlaşır. Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin çok hızlı bir biçimde yenilenmelerine sebep olan ve özellikle cilt hücrelerinin devamlı olarak oluşturulduğu yerlerde pul pul dökülmeler ve kırmızı plaklar biçiminde kendini gösterir.
Cilt üzerinde pembe, kırmızı bir zemin üzerinde yerleşik olan beyaz, irice, parlak ve kuru kepekler görülür. Bu belirtiler 1-2 mm den 30-40 cm ye kadar değişen büyüklükte çok değişik biçimlerde bir ya da birden fazla sayıda olabilir.

Sedef Hastalığı Çeşitleri

Sedef hastalığı vücudun herhangi bir bölümünde meydana gelebilir. Plak, guttat, püstülar, eritrodermik ve inverse olmak üzere 5 çeşit sedef hastalığı vardır. Bunlar arasında en fazla görüleni plaktır. Plak sedef hastalığı kırmızı pütürlere veya gri renkli ölü deri hücreleriyle kaplı lezyonlara sebep olur.
Guttate, püstüler, inversa ise daha az görülür. Eritrodermik sedef ise çok nadirdir.

Sedef Hastalığı Genetik Midir?

Alerjik veya mikrobik bir hastalık olmayan sedefin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Kalıtsal bir yatkınlık vardır. Ailede sedef hastası olması sedef gelişme olasılığını yükseltir.  Sedef hastalarının üçte birinin kan bağı sebebiyle bu hastalığa yakalandıkları biliniyor.
Bazı genlerin sedef hastalığı olasılığını artırdığı bilinmekle beraber genetik olarak sedef hastalığına yatkın bazı kişilerde ise hiçbir zaman hastalığın  meydana gelmediği de bilinmektedir.
Bu rahatsızlığın  gelişiminde kişisel ve çevresel unsurlarda vardır. Ailesinde sedef rahatsızlığı olmayan kişilerde de sedef görülebilir.

Sedef hastalığı (Psoriasis) cilt hücrelerinin değişmesi ile meydana gelen, yaygın bir cilt hastalığıdır. Fazladan oluşan cilt hücreleri kalın, gümüş renkli pullar halinde, kaşındırıcı, kuru ve kırmızı lekeler şeklinde olup, kimi zaman acı verici olabilmektedirler. Bu hastalık ile cildin yüzeyindeki hücreler hızlı bir şekilde dağılmaya ve büyümeye başlar.
Sedef hastalığı kalıcı ve uzun süreler devam eden bir hastalık olma özelliğine sahiptir. Zaman içerisinde defalarca kez iyileşmesine rağmen, sedef hastalığının belirtileri iyileşme gösterirken, tekrarlaması an meselesidir. Kişinin yapabileceği en muhtemel davranış, ilaçlarına düzenli ve sadık kalmak ayrıca gün ışığından da kaçınmaktır.

Sedef Hastalığı Nedenleri

Hastalığın nedeni ile ilgili şu ana kadar kesin olarak belirlenmiş bir madde yoktur. Psikolojik etkenler hastalık üzerinde çok etkilidir. Sedef hastalığının herhangi bir organın işleyişiyle ilgisi yoktur. Tüketilen besinler kesinlikle hastalığın görülmesinde etkili değildir ama halk arasında çok yenmek istenen ama yenmeyen bir besin olduğunda hastalığın görüldüğü yönünde bilgiler vardır.
 Sedef hastalığı,  kadınlarda, erkeklerde ve  her yaşta görülebilmekle birlikte, yetişkinlerde daha çok meydana gelir.
• Sedefin gelişimini ve şiddetini etkileyen birçok unsur olabilir. Sedefe yatkınlığı olanlarda aşırı stres, deriye çarpma, sürtünme gibi durumlar, güneş yanığı, boğaz iltihabı ve bazı ilaçlar sedef hastalığını meydana getirebilir.
• Sedefi olanlar ya da ailesinde sedef olan kişiler sedefi artıracak veya meydana getirecek bu gibi durumlardan kaçınmaları gerekir.
• Çevresel faktörler de sedef hastalığının meydana gelmesinde bir faktördür. Soğuk iklimlerde yaşayan insanlarda sedef  görülme olasılığı daha çoktur ve çoğunlukla erken yaşlarda meydana gelir.
 Yaşanan ani kayıplar nedeniyle şoka girmek.

• Günlük hayatta sorunlu yaşantısı olanlarda görülen sıkıntı ve gerginlik.
• Aile içinde ya da çevrede sevgi eksikliği yaşanması.
• Aile ile çocuk arasındaki olumsuz ilişkiler.
• Dişlerde sürekli olarak görülen çürükler.
• Boğazlarda, bademcikte kronik olarak görülen iltihap.
• İdrar yollarında, bağırsaklarda görülen iltihaplar.
• Ciltte kaşınma sonucunda oluşan zedelenmeler ve deri açıklıkları.

Sedef Hastalığı Bulaşıcımıdır?

Sedef hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir. Mikropla gelişen ve büyüyen bir hastalık olmadığı için temaslarda kişiden kişiye bulaşma söz konusu değildir. Sedefin ciltteki görünümü nedeniyle dokunulduğunda bulaşma hissi verebilir fakat dokunmayla kesinlikle bulaşıcı olmadığı kanıtlanmıştır.

Sedef Hastalığı Belirtileri

• Sedefin en belirgin belirtileri deride kuru, kırmızı plaklardır. Deri kendini normalden daha hızlı  yeniler, ve bunun neticesinde fazla deri hücreleri kalın bir katman meydana getirir. Sedef hastalarının birçoğunda tırnaklarda çukur, pul pul dökülme, yada renk değişimine yol açan düzensiz tırnak büyümesi oluşur.
• Sedef hastalığı küçük kırmızı tümsekler biçiminde kendini gösterir  ve daha sonra büyük plaklara dönüşerek pul pul dökülmeye başlar. Sedefin görüldüğü alanlar genellikle simetriktir. Vücudun her iki tarafında aynı yerde meydana gelir.
• Sedef iyileşme ve tekrarlamayla ömür boyu sürebilen bir cilt rahatsızlığıdır. Sedef lezyonlarının giderilmesini sağlayan  yüzeysel ve sistemik birçok farklı tedavi aylar ve de yıllar süren iyileşmeler sağlayabilir.

Sedef hastalığı vücutta alarm vermeye başladığında gerekli önlemler alınarak hemen bir uzmana başvurulmalıdır. Sedef hastalığı kişinin psikolojisini de etkilediği için kişinin moralinin düzgün ilerlemesi iyileşme sürecinde çok önemlidir.

• Deri üzerindeki farklılıklar genellikle pembe-kırmızı tonlarındadır.
• Deri yüzeyinde kabarcıklar şeklinde görülür.
• İri bir formda, parlak ve kurumuş cilt kepekleridir.
• Yaralar 1 – 2 mm kadar küçük olabilirken; 40 cm kadar geniş bir alana da yayılabilir.
• Şekil bakımından çeşit çeşittir ve sayıca birden fazla da olabilir.
• Vücudun büyük alanlarını kapsaması durumu çok nadir görülür.
• Yaralar genellikle kollarda, bacaklarda ve gövde de görülür ve görülür görülmez bir uzman tarafından kolayca anlaşılabilir. Bu bölgeler dışında saçta, avuçta, ayaklarda görülenler ise diğer birçok deri hastalığının benzeridir ve tespiti zorlaşabilir. Bazı durumlarda tırnaklarda da belirtiler görülebilir. Tırnakta kalınlaşma, renk farklılığı ya da çukurlar görülür.

Sedef Hastalığı Tedavisi

• Nemlendirici krem ve losyonlar deri üzerindeki pulların giderilmeside ve kaşıntının kontrol edilmesinde olumlu katkı sağlarlar. En çok kullanılanlar krem, losyon, pomat, şampuan biçiminde  deriye doğrudan uygulananlardır. Kortizonlular, vitamin D türevi olanlar, katran içerenler sıklıkla kullanılır. Ağır durumlarda ağızdan ya da enjeksiyon biçiminde ilaçlar verilebilir. Bu tedavilerin yan etkileri de olduğundan mutlaka doktor gözetiminde yapılması gerekir.
• Güneş, sedef hastalığına iyi gelmekle birlikte güneşlenmenin kısa süreli olması gerekir. Güneş ışınları deride yan etkilere yol açabilir. Güneş yanıkları sedefi daha da artırabilir.

Cilt için her gün nemlendirici kullanmak sedef hastalığını önlemede ve tedavisinde yararlı olabilir. Nemlendiriciler cildi kuruluktan, kaşıntıdan ve kızarıklıktan korumaya yardım eder.
• Yeteri kadar güneş ışığı alınamıyorsa D vitamini faydalı olabilir. D vitaminin  sentetik şekli cilt hücresi gelişimini yavaşlatıcı etki gösteriyor. Merhem, krem ve solüsyon şeklinde de D vitamini vardır.
• Salisilik asit, derinin dış tabakasının soyulmasını sağlayan bir madde olan keratolitiktir. Orta derecede sedef hastalığığının tedavisinde uygulanan salisilik asit deriyi yumuşatır, pul pul yapar ve kolayca dökülmesini sağlayıcı etki gösterir. Fakat fazla kullanımından kaçınılmalıdır. Sürekli kullanımı ciltte tahrişe veya saç dökülmesine sebebiyet verebilir.
• Kömür katranı, cilt hücresinin gelişimini yavaşlatır, cildin görünümünü iyileştirir, iltihabı ortadan kaldırır ve derinin pul pul olmasını azaltır. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesince de onaylanan bu tedavinin uygulanması sırasında dışarı çıkılırken güneş kremi sürülmesi ve güneşe çıkmayı sınırlandırmak da gerekiyor.

İlaç tedavisi; doktorunuz iltihap karşıtı kortikosteroid ilacı verebilir. Doğrudan cilde uygulanan bu ilaçlar bağışıklık sisteminin baskılanmasına, cilt hücresi üretimiyle iltihabın azaltılmasını, ağrı ve kaşıntının hafiflemesini sağlayabiliyor.
• Ağızdan tedavi ve enjeksiyon tedavisi; eğer sedef hastalığı diğer tedavilere yanıt vermiyorsa doktorunuz ağızdan veya enjeksiyon tedavisini önerebilir. Bu tedaviler önemli yan etkiler içerdiği için kısa süreli olarak uygulanır. Bağışıklık sistemini bastırdığı için uzun süreli tedavilerde diğer hastalıklara karşı korunma güçleşir.
• Işık tedavisi sedef hastalığında etkili bir tedavi olmasına rağmen uzun vadede riskler içerir. Işık tedavilerinin olumsuzluklarından biri de sağlam derinin de ultraviyoleye maruz kalmasıydı. Ancak  yalnızca hastalıklı bölgeye uygulanabilen ışık tedavileri de artık kullanılmaya başlandı. Lokal ışık tedavisi yalnızca sedefli alana uygulanır ve böylece  sağlam deri bölgeleri yan etkilerden kurtulmuş olur.

Sedef hastalığından korunmak için cilt bakımına özen göstermelisiniz. Mutlaka düzenli olarak temizlemelisiniz ve nemlendirilmesine dikkat etmelisiniz. Ayrıca en temel nedenlerden olan psikolojik sorunlara çözümler aramalısınız. Stresli bir yaşantıdan uzak durmalısınız.

Nedeni konusunda tam bir netlik olmadığından etkili bir tedavisi yoktur ama görülen belirtilerin durumuna göre tedavi seçeneği belirebilir. En azından tekrar oluşmasının önüne geçilebilir. Tedavi ile tam olarak iyileştirilemediğinden temel amaç yan etkilerin verdiği hasarı en aza indirmektir. Hastalar öncelikle iyileşeceklerine kendileri inanmalı ve hekimlerine güvenmelidirler. Kesinlikle kulaktan dolma bilgilerle hareket edilmemelidir.
Genel olarak tedavi için deri üzerine sürülen losyonlardan faydalanılır. Losyon uygulaması öncesinde kepek döktürücü ilaçlarla cilt yüzeyi arındırılır. Böylece losyon etkisi daha iyi görülür. Böyle uygulamalarla genelde 1 ay içinde olumlu sonuçlar görülür.
Belirtiler çok ilerleme göstermişse; ultraviyole ışınlarla özel tedavi yöntemleri uygulanır. Bu tür tedavilerde gerekli olan süreç 1 aydan uzundur. Türkiye’de 15 yıldır uygulanan bu yöntemlerle tedavide bir miktar ilerleme kaydedilmiştir. İyileşme göstermeyen durumlarda yan etkiler göz önünde alınarak; ilaçla ya da iğne ile tedavi başlar. Tedavi ile beraber mutlaka psikoloji tedavisi de görülmelidir.
İyileşme esnasında hastalığın tekrar nüksetmesi her şeyi başa sarar. Fiziki tedavi yanında psikiyatrisi ile beraber götürülen tedaviler daha etkilidir. Çünkü hastalığın temelinde psikolojik nedenlerde yatar.
Sedef hastalığı çok sık tekrar etme riski olan bir hastalıktır. Bu nedenle kişiler artık doğal yollara ya da kutsal olduğuna inanılan yollara başvururlar. Ayrıca kaplıca tedavilerinin etki gösterdiği görülmüştür ancak bilimsel bir açıklaması yoktur. İsrail’de Lut gölü, Balıklı kaplıcası gibi yerler sedef hastalığı turizminde gelişme göstermiştir.
Tüm hastalıkların nedeni ve tedavisi yeme düzeniyle de alakalıdır. Sedef hastalarının da tüketmemesi gereken gıdalar bulunmaktadır. Bu gıdalar; portakal suyu, greyfurt, limon, mandalina, turşu, sarımsak, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri, dana eti, alkollü içecekler, işlenmiş gıdalar, gluten içeren yiyecekler, alkollü içecekler gibidir.